به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، پنجمین جلسه از سلسله نشست‌های «پاتوق عکس» خانه عکاسان ایران با حضور عکاسان و مستندسازان؛ مرتضی پایه‌شناس، مجید ذوالفقاری و مجتبی کوچکی امروز ۳۰ اردیبهشت ماه در گالری «خانه» برگزار شد.
در این جلسه که اجرای آن را مجتبی کوچکی بر عهده داشت، مجید ذوالفقاری پژوهش را برای عکاسی خوب امری لازم دانست و افزود: پژوهش ما را در رسیدن به عکس خوب کمک می‌کند اما امر کافی نیست. عکس خوب نیاز به شناخت دارد و عکسی خوب است که در لحظه قطعی باشد البته منظور از این بحث شکار لحظه‌ها نیست چراکه در آن بیشتر وجه زمانی اهمیت پیدا می‌کند یعنی در لحظه‌ای که شکل، فرم، حوادث و وقایع به اوج می‌رسد لحظه ثبت عکس توسط عکاس کشف شود و عکس گرفته شود.
در پژوهش صرفا دانش محتوا اهمیت ندارد
وی ادامه داد: در امر پژوهش آنچه اهمیت دارد صرفا دانش محتوا نیست بخصوص در عکاسی جنگ شما با لحظات بداهه روبه‌رو می‌شوید و برای رسیدن به عکس خوب یک آمادگی ذهنی و حساسیت لازم است. همچنین هنرمند باید سرآمد جهان‌بینی زمان خود باشد و نگرش‌ها را بشناسد و خود را در بالاترین حد از آگاهی و اطلاعات نگاه دارد.
مرتضی پایه‌شناس که دیگر مستندساز حاضر در این جلسه بود به تفاوت عکاسی خبری و عکاسی مستند اشاره کرد و افزود: روایت عکس خبری از منبع خبر است و در تکمیل خبر می‌آید ولی عکاسی مستند و مستندنگاری چیزی است که عکاس آن را روایت می‌کند و می‌تواند با دیدن توسط یک عکس یا مجموعه‌ای از عکس‌ها روایت شود.
وی درباره عکس‌هایی که در نمایشگاه «بازگشت» روی دیوار رفته‌اند گفت: فکر میکنم بسیاری از عکس‌ها در موضوع باقی مانده‌اند. تعداد زیادی از تصاویر از آدم‌هایی است که به دوربین زل زده‌اند و من را به عنوان مخاطب فراتر از این نمی‌برند.
این مستندساز تاکید کرد: خیلی وقتها حس میکنیم ایده همان موضوع است در حالیکه آنها متمایز از هم هستند و موضوع به اینکه از چه بگوییم و ایده از اینکه چگونه بگوییم، اشاره دارد. ایده شالوده آن چیزی است که مستندساز می‌بیند و من در مواجهه با عکس‌هایی که در نمایشگاه وجود دارد دنبال این هستم که ببینم عکاس چه می‌خواهد به من مخاطب نشان دهد اگرچه هر چه می‌نگرم کمتر می‌توانم پیام و حرف عکاس را پیدا کنم بنابراین با آنچه مواجه هستم نمی‌توانم جلو روم و پیام عکس‌ها را بفهمم. به نظر من عکاس چندان عمیق نشده و برای کار خود زمان نگذاشته البته در عکاسی جنگ همه چیز به قدری هولناک است که معمولا افراد سراغ انعکاس حجم ویرانی‌ها می‌روند.
وی در ادامه به ضرورت مطالعه درباره فرهنگ و ویژگی فضاهایی که جنگ در آن حادث شده اشاره کرد و سپس به اهمیت پیدا کردن نسبت میان عکاس با موضوع عکاسی تاکید کرد و یادآور شد: اینکه بتوانم نسبتی با موضوع عکاسی پیدا کنم در ایده پیدا می‌شود. اینکه در ویرانی دنبال چه هستیم، ایده است. وقتی با افرادی مواجه هستیم که عملیات جنگی انجام می‌دهند و در جایی گیر می‌افتند و بعد خلاص می‌شوند، باید به دنبال بخش جالب ماجرا بود. من همه اتفاقات را می‌بینم ولی برای من گیرافتادن در مخمصه جذاب است بنابراین می‌توانم همین مسئله را بپرورانم و این مسیری است که فکر میکنم در خیلی از عکس‌ها طی نشده است.
مرتضی پایه‌شناس اظهار کرد: حتی تولید روایت کوتاه که من با قصه زندگی افراد در عکس آشنا شوم به مخاطب کمک می‌کند.
هنر دنیا را قابل تحمل می‌کند
مجید ذوالفقاری به غافلگیری و سپس حیرت در مواجهه با صحنه‌های بازمانده از جنگ پرداخت و در ادامه تاثیر اطلاعات ذهنی در ایجاد هماهنگی برای ثبت بهترین تصاویر را مطرح کرد.
وی افزود: تنها چیزی که دنیا را قابل تحمل می‌کند هنر است و این هنرمند است که به ما حساسیت می‌دهد تا به مسائل مختلف توجه داشته باشیم. هنرمند وقتی در صحنه قرار می‌گیرد باید به قدری توانایی داشته باشد که بتواند خود را درگیر متن کند و در نهایت تبدیل به سوژه شود و وحدت بین مشاهده کننده و مشاهده شونده شکل گیرد. این امر در مستند سخت است چراکه باید یک تیم را با خود همراه کنیم اما در عکاسی این امر چون مبتنی بر فرد است می‌تواند به شکل موفقیت‌آمیزتری انجام شود.
این مستندساز با تاکید بر اینکه عکس خوب عکسی است که با ما رابطه برقرار کند و این امر وقتی رخ می‌دهد که عکس درام باشد و کنش و همزادپنداری با سوژه و عکس رخ دهد بیان کرد: این رابطه از فضا زاده می‌شود و باید خالق اثر به قدری در موضوع غرق شود که بتواند در چیزهای عادی تمایز ایجاد کند. بر همین اساس قرار نیست چیزی از بیرون به ما اضافه شود بلکه فرد همچون نقاش یکسری از عناصر را از محیط به اثر اضافه می‌کند تا شدت تعامل را بالا ببرد.
عکاس باید حرف تازه‌ای داشته باشد
وی تصریح کرد: من به عنوان مستندساز همیشه سعی میکنم به این نکته توجه کنم که چه چیزی برای من جذاب است چراکه آنچه برایم جالب است برای مخاطب هم دیدنی خواهد بود.
مرتضی پایه‌شناس از همراه شدن ارگان‌های سفارش دهنده تولیدات فرهنگی هنری با هنرمندانی که دارای ایده هستند سخن گفت.
وی همچنین تاکید کرد: وظیفه مستند و مستندساز این است که مخاطب را به جایی ببرد که کمتر امکان تجربه کردن آن را داشته است یعنی مستند می‌تواند ما را به میدان جنگ ببرد یا من را با روند ساخت سوسیس و کالباسی که اجازه ورود به کارخانه آن را ندارم، آشنا کند. عکاسی مستند هم همینطور است و عکاس به نمایندگی از مخاطب جایی می‌رود و تجربه‌ای کسب می‌کند و با ثبت عکس تلاش می‌کند تا بخشی از آن تجربه را به مخاطب منتقل کند.
این مستندساز همچنین اظهار کرد: کسی را می‌توان عکاس دانست که حرف تازه‌ای داشته باشد، تمرکزی که حاصل جهان‌بینی و ایدئولوژی بزرگ است و نه تکنولوژی. این توانایی عکاس است که زندگی را برای ما به پدیده‌ای پویا تبدیل کند و نه تکرار.
در بخش دیگر این جلسه میثم ملکی و رستمی که آثارشان در نمایشگاه بازگشت روی دیوار رفته به بازگویی بخشی از تجربیات و خاطراتشان در سفر به سوریه برای عکاسی جنگ پرداختند.
نظر شما